درجه حفاظت چراغ به درجه بندی انواع چراغ های اطلاق می شود، که می توان از آن ها در محیط های مختلف عمل نورپردازی را انجام داد. در واقع هر چراغ دارای یک آی پی IP یا همان درجه حفاظتی بوده که به ما کمک می کند تا تشخیص دهیم در چه محیط هایی می توان از آن لامپ یا چراغ استفاده کنیم. این درجه بندی انواع مختلف را شامل می شود که هر یک از آن ها بیان گر یک ویژگی می باشد. در واقع اسلی ترین راهی که می توان میزان عایق بودن و یا مقاومت یک چراغ را در برابر شرایط محیطی سنجید، این المان یا شاخصه می باشد. که در هر یک از سیستم های روشنایی بر اساس محل استفاده و یا مدلی که دارد، متغیر است.
به همین خاطر و با توجه به اهمیت این موضوع بسیار مهم است که اطلاعات جامعی در مورد انواع آی پی ها داشته باشیم، تا در زمان تهیه محصول بهترین را متنساب با محیط مدنظرمان انتخاب نماییم. از همین رو با توجه به اهمیت آشنایی با این موضوع در این مقاله به معرفی جامع این IP ها می پردازیم. تا بدانید از کدام لامپ در چه جایی می توانید استفاده نمایید.
آشنایی بیشتر با درجه حفاظت چراغ
همان طور که شاید بر روی محصولاتی همچون چراغ خیابانی یا مدل های کارگاهی و … دیده اید، IP به اختصار مخفف واژه Ingress Protection می باشد. که برای محافظت چراغ در برابر نفوذ هر ماده ای به داخل آن است. این آیتم شامل تمامی مواد اضافی، رطوبت، حرارت و هر گونه عامل خارجی به داخل محصول می شود. که اصلی ترین آن می توان قطرات آب و یا رطوبت، همچنین گرد و خاک و غبار می باشند. با توجه به این درجه بندی می توان دریافت که تا چه حد این مواد امکان نفوذ به چراغ را داشته و سبب خرابی احتمالی آن و یا عدم کارکرد صحیح آن شوند. عدد تشکیل دهنده آی پی چراغ از دو عدد تشکیل شده اند. که در حقیقت عدد اول نشان دهنده میزان مقاومت چراغ در برابر انواع جامدات از قبیل نفوذ حشرات، گرد و غبار، ذرات مختلف و… می شود.
در همین رابطه عدد دوم نیز نشان دهنده میزان مقاومت و محافظت چراغ در مقابل نفوذ مایعات به داخل چراغ می باشد. همچنین برای نظافت آن نیز می توانیم دریابیم با چه موادی و چگونه باید چراغ ها را تمیز کرده و یا شستشو دهیم. عدد اول از بین اعداد صفر تا 6 متغیر بوده، و عدد دوم نیز از بین اعداد صفر تا 9 متغیر است. هرچقدر عدد اول این درجه بندی محافظتی بیشتر باشد، میزان مقاومت آن طبیعتا بیشتر است. همچنین به منظور درجه بندی و مقاومت چراغ در برابر عوامل فیزیکی نیز از درجه بندی IK استفاده می کنند. که این شاخص نیز در محصولات متنوع استفاده شده و باید آن را نیز در نظر بگریم.
لیست نشان دهنده مفهوم رقم اول آی پی چراغ
- عدد ۰ : نشان دهنده بدون محافظ بودن چراغ (حتما در فضاهای داخلی و ایمن استفاده شود)
- عدد ۱ : محافظ چراغ در برابر جامداتی که از 50 میلی متر بزرگ تر هستند.
- عدد ۲ : محافظ چراغ در مقابل جامداتسختی که از 12 میلی متر کوچک تر هستند
- عدد۳ : میزان مقاومت و محافظت چراغ ها در برابر اشیای بزرگ تر از 2.5 میلی متر
- عدد ۴ : میزان درجه حفاظت چراغ در برابر جامداتی که از یک میلی متر بزرگ تر باشند
- عدد ۵ : محافظ چراغ در مقابل گرد و غبار و خاکی که به وسیله تجهیزات و انواع دستگاه ها وارد می شوند
- عدد ۶ : نشان دهنده میزان مقاومت چراغ در برابر نفوذ هر گونه گرد و غبار با ابعاد مختلف (مناسب برای محیط های بیرونی همانند انواع چراغ های خیابانی و یا چراغ دفنی)
لیست نشان دهنده مفهوم رقم دوم IP
- عدد ۰ : به منزله بدون محافظ بودن چراغ (حتما در فضاهای داخلی و با ایمنی بالا استفاده شود)
- عدد ۱ : مقاوم در برابر رزش های عمودی آب به داخل چراغ (همانند قطرات باران)
- عدد۲ : مقاومت در برابر ریزش های آب با زاویه ای 15 درجه ای
- عدد ۳ : میزان محافظت چراغ در مقابل بارش باران و یا پاشیده شدن آب با زاویه 60 درجه ای
- عدد ۴ : مقاومت در برابر رزش آب تا 60 درجه از جهات مختلف
- عدد ۵ : محافظ چراغ در مقابل واتر جت ها در مسیر های مختلف ( واترجت به تجهیزاتی گفته می شود که برای نظافت و شستشو مورد استفاده قرار می گیرند)
- عدد ۶ : مقاومت و محافظت کامل چراغ در برابر واترجت های قوی و پر سرعت و همچنین امواج آب
- عدد ۷ : مقاوم در برابر فرو رفتن در آب تا عمق 1 متری و در مدت زمان 30 دقیقه ای
- عدد ۸ : محافظت کامل چراغ در برابر غرق شدن کامل در آب
معرفی انواع درجه حفاظت چراغ و کاربرد آن ها
همان طور که اشاره کردیم، عدم توجه به آی پی هر یک از چراغ ها می تواند دردسر ساز شود. چرا که ممکن است شما چراغی مناسب استفاده در فضاها و محیط های داخلی است را در محیط روباز به کار ببرید. در آن صورت به زودی شاهد خرابی آن بوده و متحمل ضرر خواهید شد. و یا به دلیل ورود مواد به داخل چراغ، سبب اختلال و یا کم نوری می شود. به همین خاطر حتما در زمان خرید نسبت به درجه حفاظتی مناسب و نوع کاربری چراغ مورد نظر اطمینان حاصل فرمایید. در همین زمینه می توانید با کارناسان این زمینه نیز مشورت نمایید.
از جمله مهم ترین محصولاتی که آگاهی از میزان آی پی آن ها ضروری هستند، مدل های نورپردازی و یا تزئینی می باشند. چرا که همواره شرکت ها در زمان ساخت مدل های خارجی که شامل چراغ های روشنایی مانند پروژکتور ال ای دی و یا چراغ های جاده ای می شوند، الزامات را رعایت می کنند. اما در مورد ریسه ها و یا هالوژن ها و سایر المان ها تزئینی شرایط متفاوت است. و باید با آگاهی نسبت به میزان درجه حفاظتی در نظر گرفته شده برای هر کی از آن ها، در محیط های خارجی از آن ها استفاده کرد. چرا که یک چراغ ممکن است در برابر تنها رطوبت، مدلی دیگر در برابر خیسی و یا یک مدل ها کاملا در برابر شرایط نامطلوب خارجی مقاوم باشد. از همین رو در ادامه، به معرفی انواع IP ها می پردازیم.
IP20 از نوع مدل معمولی
با توجه به مفهوم اعداد به کار رفته در این مدل، می توان از آن در محیط های داخلی استفاده کرد. بیشترین کاربرد برای این مدل از چراغ ها در بکارگیری در دفاتر، فروشگاه ها، اتاق های نشیمن و یا خواب و… می شود. در واقع این نوع از درجه حفاظت چراغ باید در محیط های خشک و کاملا پوشیده (بسته) استفاده شود. و با توجه به شرایطی که در ساخت این محصولات به کار می رود، آنچنان نمی توان بر روی مقاومت آن ها در شرایط سخت حساب باز کرد. در واقع این آی پی مخصوص محیط های داخلی با کم ترین میزان ورودی می باشد.
IP40 نوع دیگری از مدل معمولی
یکی دیگر از مدل هایی که در دسته آی پی های معمولی برای چراغ ها استفاده می شود، نمره 40 است. یکی از اصلی ترین مزیت هایی که این مدل نسبت به درجه های کم تر دارد، عدم امکان نفوذ حشرات به داخل آن می باشد. اما دقت کنید که این ویژگی به معنای ضد آب بودن آن نیست. و این مدل کاملا در برابر نفوذ رطوبت و آب از خود ضعف نشان خواهد داد. در واقع این نمونه از آی پی نیز که در دسته مدل های ضعیف تلقی می شود، برای کاربری های معمولی و در داخل ساختمان مناسب می باشد. دقیقا مشابه با آی پی قبلی با کمی چاشنی مقاومت و عایق بیشتر در محیط های داخلی و کاملا سربسته.
IP42 مخصوص ضد پاشیدن آب
در این مدل، و در ساختار آن ها به گونه ای کار شده تا از المان ها و سیم های کوچک بیشتر از یک میلی متر محافظت شود. به همین خاطر و با توجه به این ویژگی ها می توان از آن ها تا حدود به عنوان عایق در برابر پاشیده شدن آب استفاده کرد. البته که این ویژگی به معنی پاشیده شدن تنها چند قطره است و توانایی تحمل بیشتر از این را ندارد. در واقع این آی پی نیز نشان دهنده این موضوع است که چراغ و یا لامپ مذکور باید در محیط های داخلی مورد استفاده قرار بگیرد.
IP44 مخصوص ضد انفجار
در این مدل از آی پی چراغ که به مدل ضد انفجار نیز معروف است، می توان در قسمت های حساس تر نیز استفاده کرد. بدین منظور که از مدل 44 می توان در بخش هایی که در معرض آب پاشی و یا رطوبت های ناشی از هوا هستند، استفاده کرد. بیشترین کاربرد این مدل در حمام ها و هر قسمتی که آب وجود دارد می باشد. امروزه کاربرد درجه حفاظت چراغ هایی که 44 هستند بسیار زیاد است. همچنین از دیگر مکان هایی که می توان از این مدل بهره برد، می توان به مراکز صنعتی و یا حتی در تونل ها اشاره کرد. جایی که در چاه های آسانسور و با استفاده از چراغ های تونلی روشن می شوند، باید دارای ایمنی لازم نیز باشند.
آشنایی با IP های 54 تا 65
ادامه آی پی های مورد استفاده و پرکاربرد از 54 ادامه پیدا می کنند. در این درجه حفاظتی که در سیستم های خرارجی نیز مورد استفاده قرار می گیرند، در برابر گرد و غبار و حتی پاشیده شدن آب نیز تا حدود زیادی از خود مقاومت نشان می دهند. گرچه نوع محصول و یا چراغ و البته محل استفاده بسیار مهم است. اما کم تر از این آی پی ها برای چراغ های خارجی و یا در معرض آب و باران و … استفاده می کنند. چرا که گرچه مقاومت مناسبی دارند، اما به صورت کامل در مقایسه با آی پی های بالای 60 مقاومت و کیفیت ندارند. به همین خاطر در صورت استفاده از این محصولات از گارانیت و البته نوع کاربری محصول اطمینان حاصل نمایید.
مدل های 64 نیز در برابر گرد و غبار و پاشیدن آب مقاوم هستند. دقت نمایید چه در مدل 54 و چه در مدل 64 محصول در برابر پاشیده شدن آب مقاوم هستند. نه در برابر خود آن. در واقع در این مدل ها احتیاز در استفاده از محصول و محل استفاده بسیار مهم هستند. اما در چراغ هایی که دارای آی پی 65 هستند، این محصولات در واقع علاوه بر گرد و خاگ و رطوبت، در برابر آب مقدار کم نیز عابق هستند. به همین خاطر با اطمینان کمی بیشتر می توان از آن ها در محیط های خارجی استفاده کرد.
