استاندارد ضربه پذیری چراغ نیز در کنار انواع استانداردهایی است که در زمان تهیه انواع چراغ باید به آن توجه شود. چرا که همواره لامپ ها بر اساس مدل و همچنین محل مورد استفاده (داخلی یا محیط خارجی) می تواند ویژگی ها و استانداردهای مختلفی داشته باشد. از همین رو اطلاع از این استانداردها و بایدها در سیستم های روشنایی می تواند بسیار کارآمد و مهم باشد. به مانند درجه حفاظتی، درجه و شدت رنگ لامپ، زاویه تابش، میزان وات مصرفی و … همگی از جمله فاکتورها و المان های مهم در زمان تهیه یک راغ یا لامپ می باشد. که در این بین استاندارد IK نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. از همین رو در ادامه به معرفی این فاکتور، در زمان تهیه چراغ اشاره خواهیم کرد.
معرفی استاندارد ضربه پذیری چراغ
بی شک این استاندارد، در انواع محصولات روشنایی مخصوصا مدل هایی همچون چراغ دفنی بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. این استاندارد همواره بر روی جعبه تمامی محصولات روشنایی درج شده است. به همین دلیل با توجه به محیط استفاده از محصول، می توان از صربه پذیری و مقاومت مناسب استفاده کرد. همچنین یکی دیگر از نکات مهم در این رابطه، ارتباط مستقیم بین درجه حفاظتی و یا همان IP در برابر استاندارد IK است. که این دو باید تناسب مناسبی با یکدیگر داشته باشند. مخصوصا اهمیت این دو در چراغ های روشنایی و نورپردازی خارجی نمود بیشتری پیدا می کند. چرا که در این محیط ها، علاوه بر احتمال ضربه و یا برخورد اجسام به چراغ، نفوذ گرد و خاک، رطوبت و حتی آب را نیز به محصول داریم.
تعریف شاخص استاندارد IK
این استاندارد به نوعی مخفف عبارت IMPACT PROTECTION که به معنی حفاظت چراغ در برابر هرگونه ضربه و یا سایش می باشد. البته که حرف K در این جا برای معرفی واژه KINETIC به کار رفته است. که به معنی نیروی تحت نیروی جنبشی می باشد. که به همان برخورد جسم به چراغ اشاره دارد. که به نوعی میزان مقاومت چراغ را در برابر بخش الکتریکی و قطعات داخلی چراغ، و همچنین ضربه های مکانیکی نمایش می دهد. که در واقع استاندارد ضربه پذیری چراغ به شکل مخفف به این اختصار نمایش داده می شود. همچنین میزان ارتفاع رها سازی اجسام، و یا برخورد جسم از فاصله نیز در این استاندارد مدنظر قرار گرفته است. که می توانید آن را بر روی محصولاتی چون پروژکتور ال ای دی و یا سایر محصولات مهم مشاهده نمایید.
همواره بر روی یک چراغ و به نوعی بسته بندی آن، از اعداد مختلفی استفاده شده است. که گاهی با حروف انگلیسی و به اختصار نی به نمایش گاشته می شوند. از همین رو این اعداد و اختصارات محل نصب چراغ ها را نیز به نمایش می گذارند. که از این علائم از اهمیت بسیار زیادی نیز برخوردار هستند. البته در برخی از محصولات، درج این شاخص الزامی است. به طور مثال همان طور که پیش تر نیز ذکر کردمی، در مدل های دفنی، به دلیل محل نصبی که دارند، باید دارای استاندارد IK بوده و باید میزان مقاومت آن بر حسب مدل چراغ بر روی بسته ذکر شود. این عوامل اهمیت طراحی محصول و البته نوع متریال به کار ر فته در آن را بیش از گذشته با اهمیت نشان می ده. به همین خاطر نیز باید به این موارد نیز و نوع ساخت محصول هم دقت نمایید.
درجه بندی IK چگونه تعیین می شود؟
همواره برای درجه بندی محصولات روشنایی، چه درجه حفاظتی، چه شدت و رنگ دما محصول، و حتی ضربه پذیری آن، از اعداد استفاده می شود. به همین خاطر برای معرفی و میزان درجه بندی این استاندارد ضربه پذیری نیز از یک بازه عددی استفاده می شود. در این بازه که اعداد از صفر تا 10 تعیین می شوند، هرچقدر عدد یا استاندارد IK محصول بیشتر باشد، عدد بزرگ تر است. و به نوعی به عدد 10 نزدیک تر می باشد. که این عامل میزان مقاومت محصول را در برابر برخورد هرگونه جسم سخت و یا سایش آن افزایش می دهد. از طرفی، هرچقدر میزان عدد درج شده برای ضربه ذیری لامپ یا چراغ کم تر باشد، نشان دهنده صعیف بودن محصول می باشد. که باید دقت شوید از آن محصول در چه قسمت و مکانی استفاده می شود.
نکته مهمی که در رابطه با این استاندارد وجود دارد، ثابت بودن آن در قطعات مختلف است. یعنی این شاخص در محصولات مختلف و به نوعی قطعات گوناگون یک شاخص تعریف شده و مشخص می باشد. که می توان بر اساس آن، برای معرفی کیفیت و مقاومت محصولات استفاده کرد. یعنی اگر بر روی یک محصول مانند یک چراغ خطی و در بخش استاندارد ضربه پذیری چراغ عدد IK00 را ملاحظه کردید، به معنی این است که این چراغ هیچ گونه مقاومتی در برابر ضربه و نیروی های وارده ندارد. ضمن اینکه اگر بر روی محصول یک چراغ، عدد IK10 را ملاحظه کردید، به معنی این است که این چراغ در برابر رهاسازی اجسام تا وزن 5 کیلوگرم از ارتفاع 20 سانتی متری نیز مقاوم است. که این میزان می تواند برای یک چراغ روشنایی ایده آل در نظر گرفته شود.
شاخص IK توسط چه کسی تعیین می شود؟
همان طور که می دانید تعیین شاخص های مختلف یک محصول روشنایی، توجه به استانداردها و عوامل محیطی و ایمنی بسیار مهم است. در واقع حتی در تولید یک لامپ نیز علاوه بر رنگ نور، میزان شدت دما و حتی زاویه تابش آن نیز مورد بررسی قرار می گیرد. که چراغ با چه زاویه ای و به چه صورتی تابیده شود. عاملی که می توان به وضوح در تولید و راه اندازی انواع چراغ خیابانی مشاهده کرد. که عوامل ذکر شده در کنار عدم ایجاد خیرگی و تامین ایمنی رانندگان از جمله مواردی است که مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. اما سازمانی که که این استانداردها و البته استاندارد ضربه پذیری چراغ را تعیین می کند، کمیسیون بیت المللی الکتروتکنیک یا به اختصار (IEC) می باشد.
این انجمن جهانی، بسیاری از پارامترهای مرتبط با فناوری های الکترونیکی و الکتریکی را بررسی و تعیین می کند. تا سازگاری محصول در کنار استانداردهای تعیین شده و ایمنی مرتبط و همخوان باشند. در همین رابطه برای تعیین IK نیز تست های فنی مختلفی توسط این سازمان انجام می شود. از تست ضربه توسط آونگ گرفته تا رهاسازی از ارتفاع مشخص. که پس از انجام تمامی این موارد به محصول بر اساس نوع ساخت، محل استفاده امتیاز داده می شود. و به نوعی رتبه ضربه پذیری آن از صفر تا 10 تعیین می شود. که بر اساس همین رتبه بندی و آزمایشات انجام شده می توان ضربه پذیری و مقاومت یک چراغ را ارزیابی کرد.
اهمیت استاندارد ضربه پذیری در چراغ ها
همان طور که تا به اینجا با این شاخص آشنا شدیم، می توان دریافت این شاخص یا مولفه، می تواند در زمان تهیه محصول بسیار مهم باشد. در واقع همان طور که گفته شد برخی از محصولات همانند چراغ سوله ای یا چراغ های تونلی که در برخی از بخش های مهم به کار می روند، باید دارای استحکام خوبی نیز باشند. چرا که در محیط های کارگاهی و یا زیر زمینی به دلیل شرایط خاصی که وجود دارد، عوامل مختلفی می تواند بر کیفیت چراغ تاثیر بگذارد. به همین منظور باید محصول در برابر شرایط مختلف استحکام و مقاومت خوبی از خود به جای بگذارد. در واقع شاخص IK شاید برای یک لامپ داخل منزل اهمیت چندانی نداشته باشد، اما استفاده از آن در یک محیط خاص و قابل اشتعال و استانداردهایی که باید داشته باشد، بسیار متفاوت است.
